دلایل ایجاد کم خونی

کم خونی چیست؟

یکی از مشکلات شایع که همه ما در مورد آن اطلاعاتی داریم کم خونی است.

کم خونی ممکن است از دوران کودکی برای افراد اتفاق بیفتد اما مهم است که این عارضه هر چه سریع تر ارزیابی شده و بعد از پیدا کردن علت کم خونی برای رفع و بهبود آن اقدامات درمانی موثر جهت رفع و درمان کم خونی انجام پذیرد.

کم خونی یا آنمی زمانی اتفاق می افتد که بدن قادر نیست به اندازه نیاز بافت ها و اندام های مختلف سلول های قرمز را تولید و به داخل رگ ها انتقال دهد.

گلبول های قرمز حاوی هموگلوبین و آهن هستند و به کمک این دو مولکول اکسیژن را به تمام اندام های بدن انتقال خواهند داد.

زمانی که کم خونی اتفاق می افتد افراد همواره احساس خستگی و خواب آلودگی خواهند داشت و تاثیر چشمگیری بر کاهش کیفیت زندگی فرد دارد.

کم خونی باعث میشود تا افراد به مرور زمان احساس سرما و رنگ پریدگی داشته و احتمالاً عوارض عدم انتقال اکسیژن به اندام های حیاتی بدن سلامت آنها را به خطر خواهد انداخت.

بسیاری از افراد بعد از ابتلا به کم خونی با این مسئله مواجه میشوند که چرا و به چه علت به این آسیب مبتلا شده اند.

مهم است بدانید که گروه های خاصی بیش از دیگران در معرض ابتلا به کم خونی قرار می گیرند.

آمارها نشان می دهد که زنان در دوره بارداری و در هر سیکل قاعدگی به دلیل از دست دادن خون بدن در معرض کم خونی قرار می گیرند، این مسئله برای بانوانی که دوره قاعدگی سنگین دارند نیز وجود دارد.

کودکان در سنین ۱ تا ۲ سالگی نیاز به آهن بیشتری دارند، در صورتی که در این تایم مقدار کافی آهن از طریق مکمل ها به بدن کودک نرسد احتمال بروز آنمی در آنها افزایش پیدا می کند و حتی ممکن است در بزرگسالی کم خونی شدید سلامت آنها را به خطر بیندازد.

سالمندان نیز با توجه به شرایط سنی خاصی که دارند و البته ابتلا به بیماری های مزمن ممکن است به آنمی مبتلا شوند.

این افراد با توجه به تغذیه خاصی که دارند ممکن است بر اثر مصرف کم آهن، ویتامین B12  و اسید فولیک، روس و مس دچار کم خونی شوند که در اغلب موارد با اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل قابل جبران است.

مصرف برخی از انواع داروها مثل آسپرین و وارفارین و هر نوع محصول دارویی هپارینی و هر نوع داروی رقیق کننده خون در مواردی منجر به کم خونی میشود.

دلایل کم خونی چیست؟

مهمترین علت کم خونی در بدن کاهش آهن است.

بدن برای ساختن هموگلوبین به مقدار مشخص آهن نیاز دارد اگر آهن به مقدار کافی به بدن نرسد تولید هموگلوبین مختل شده و به دنبال آن سلول های قرمز عملکرد درستی نخواهند داشت.

از مهمترین دلایل ایجاد کم خونی باید به رژیم های غذایی فاقد ویتامین ب ۱۲ اشاره کرد.

یعنی رژیم های گیاهخواری و خام خواری همچنین کسانی که دچار اختلالات گوارشی و سوء هاضمه هستند در جذب ویتامین ب ۱۲ مشکلات و محدودیت هایی را تجربه می کنند که در نتیجه کم خونی و یکسری علائم عصبی مهمترین آسیبی است که در پی آن اتفاق می افتد.

مهم است که همه افراد مطابق با شرایط سنی و جسمانی خود مقدار کافی اسید فولیک را مصرف کنند.

اگر رژیم غذایی افراد فاقد اسید فولیک باشد که بیش از همه در سبزیجات و میوه ها یافت می شود و این عنصر مهم حتی به صورت مکمل مصرف نشود احتمال ایجاد کم خونی شدت می یابد. برخی داروها در متابولیسم اسید فولیک اختلال ایجاد می کنند و حتما باید به همراه مکمل اسید فولیک مصرف شوند.

برخی از افراد در پی نقایص و اختلالات خونی ارثی مثل تالاسمی و کم خونی داسی شکل دچار کم خونی میشوند این افراد نیز ممکن است بتوانند با درمان های تخصصی کم خونی را جبران کنند اما اختلالات ارثی نظیر تالاسمی قابلیت درمان قطعی ندارد.

هرگونه بیماری که منجر به تجزیه نامتعارف سلول های قرمز خون شود عاملی برای ایجاد کم خونی است.

البته برخی از افراد به دلیل اختلالات هورمونی و سایر بیماری ها و مشکلات مثل آسیب های کلیوی، کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید و لوپوس و سایر بیماری های خود ایمنی و همین طور بیماری‌های عفونی حاد و مزمن، کم خونی شدید را تجربه می کنند.

یکی از مهمترین دلایل کم خونی در زنان، بارداری است، زنان باردار با توجه به تغییرات جسمی که تجربه می کنند بیشتر از دیگران و بیش از هر زمان دیگری در معرض کم خونی قرار می گیرند، حتی کم خونی مادر نه تنها برای فرد بلکه برای جنین هم مشکلاتی را در پی دارد.

کم خونی در دوره بارداری احتمال بروز زایمان زودرس را افزایش می دهد. مادرانی که در دوره بارداری به کم خونی مبتلا میشوند نسبت به سایرین نوزادانی را به دنیا می آورند که وزن کمتری داشته و احتمالاً در آینده دچار کم خونی خواهند شد.

یکی دیگر از علل مهم کم خونی، مشکلات و بیماری های مغز استخوان است از جمله سرطان خون، کم خونی آپلاستیک یا تنبلی مغز استخوان و کم خونی میلودیسپلاستیک که هر کدام درمان مخصوص به خود دارند.

علائم کم خونی

بسیاری از افراد بعد از ابتلا به کم خونی با عوارض و علائم این آسیب مواجه میشوند و مهمترین راه تشخیص کم خونی یا پی بردن به این عارضه در بدن همین علائمی است که با شدت متفاوتی برای هر فرد رخ می دهد.

بسیاری از افراد بعد از اینکه دچار کم خونی میشوند به مرور زمان متوجه ضعف و سرگیجه خواهند شد حتی بدون آنکه فعالیت خاصی انجام داده باشند با خستگی مداوم مواجه شده و استراحت کافی و حتی خواب با کیفیت هم باعث از بین رفتن احساس خستگی و کسالت در فرد نخواهد شد.

یکی دیگر از علائم کم خونی در افراد مبتلا به این عارضه سردردهایی است که بدون علت اتفاق می افتد این افراد به مرور زمان متوجه رنگ پریدگی پوست خود شده و حتی سردی دست و پا نیز برای آنها اتفاق می افتد.

در مواردی دیده میشود که افراد مبتلا به کم خونی دچار تنگی نفس میشوند و حتی حرکات غیر ارادی پا از جمله مشکلاتی است که در مواقع مختلف حتی هنگام خواب رخ می دهد.

علائم کم خونی زمانی نگران کننده است که افراد در کنار تمامی این موارد دچار تپش قلب شوند.

علائم کم خونی فقط به این موارد محدود نمیشود و هر چقدر که شدت آسیب ها افزایش پیدا کند می توان گفت که فرد با عوارض کم خونی مواجه شده است.

کم خونی باعث میشود که افراد به مرور زمان ناخن های شکننده داشته یا دچار ریزش و نازک شدن تار موی ناشی از فقدان آهن میشوند.

برخی مواقع کم خونی باعث تغییر مزه دهان شده و یا صدای وزوز در گوش می پیچد.

کم خونی بسته به عامل ایجاد کننده آن،ممکن است علائم و عوارض متفاوتی داشته باشد.مثلا در کم خونی داسی شکل عوارض به مراتب جدی تر خواهد داشت، افراد مبتلا به این کم خونی احتمالاً در معرض مشکلات قلبی و ریوی قرار می گیرند.

کم خونی در اثر تخریب گلبولهای قرمز با زردی و درد شکم و عوارض کلیوی همراه خواهد بود.

اگر کم خونی با هر نوع یا شدتی درمان نشود عوارضی مثل آریتمی قلبی یا ضربان نامنظم قلب را ایجاد می کند.

حتی ممکن است افراد در معرض نارسایی قلبی قرار بگیرند که این مسئله می تواند سلامت بدن را به طور جدی تهدید کند.

افراد مبتلا به کم خونی نسبت به دیگران دچار ضعف جسمی شده و در برابر بیماری های عفونی و حتی افسردگی مقاومت کمتری نشان می دهند.